Er wordt gefluisterd: ‘Waarschijnlijk een asielzoeker. Waarschijnlijk psychisch niet in orde. Waarschijnlijk weer zo eentje die….’

Later op de dag gaat een verpleegkundige bij de man zitten. Ze stelt vragen, luistert, en ontdekt flarden van een verhaal: afkomstig uit Syrië, broer kwijtgeraakt op de vlucht, maanden slecht geslapen. Aan het eind van het gesprek strekt hij zijn hand naar haar uit en fluistert: ‘Thank you. You see me.’

Deze laatste zin raakt voor mij de kern van onvoorwaardelijk respect. Het is de bereidheid om iemand werkelijk te zien – niet op basis van achtergrond, herkomst of gedrag, maar als een méns met een uniek verhaal dat ertoe doet. Dat betekent niet dat elk gedrag goedgepraat moet worden, maar wel dat je de mens blijft zien die daarachter schuilgaat. Misschien wel juist als dat gedrag moeilijk te verdragen is.

Deze scène is fictief, maar zou zich vandaag kunnen afspelen op elke willekeurige zorgafdeling in Nederland. In mijn werk als ethicus gebruik ik dit soort denkbeeldige casussen om een moreel thema zichtbaar te maken. Hier gaat het om onvoorwaardelijk respect: een houding die in de zorg fundamenteel is. Die houding vraagt extra bewuste aandacht in situaties waar maatschappelijke spanningen en persoonlijke vooroordelen onbedoeld kunnen meespelen in de zorgrelatie. Dan is het des te belangrijker dat zorgverleners hun professionele morele kompas blijven volgen.

‘Heb de moed om je te verbinden met de ander’

Onvoorwaardelijk respect is daarin geen luxe, maar een voorwaarde voor goede zorg. Het vraagt om morele alertheid en de moed om je te verbinden met de ander; de voortdurende bereidheid om een ander in zijn volle menselijkheid te willen blijven zien, erkennen en tegemoet te treden.

Het zijn díe momenten — een hand die wordt vastgehouden, een blik die blijft hangen, een aandachtige houding zonder veroordeling, een stem die zegt ‘Ik zie je’ – waarin zorg zijn diepste betekenis krijgt. De casus is dan misschien wel fictief, maar dit is wat mij betreft de werkelijkheid waar we als verpleegkundigen en verzorgenden én als mens voor mogen blijven kiezen.