Wat de eerste aanname betreft: niets is minder waar. Bernard Bass zei ooit dat er net zoveel definities zijn van leiderschap als dat er personen zijn die het concept een definitie willen geven. Om vervolgens zelf ook met een definitie te komen… De bijdragen in dit TvZ-dossier bevestigen de stelling van Bass.

Kim Verhaegh heeft het treffend over een ‘caleidoscoop’. Wellicht moeten we dus niet proberen leiderschap in één sluitende definitie te vatten. En is het beter met elkaar de verschillende (uitings)vormen van verpleegkundig leiderschap te verkennen. Om vervolgens na te gaan wat voor ons van toepassing is.

Want de tweede aanname – van alle verpleegkundigen mag worden verwacht dat zij op een of andere manier leiderschap tonen – ondersteun ik van harte. Dat is vanzelfsprekend wel afhankelijk van wat we onder leiderschap verstaan. Als daaronder ook valt dat je je beroep uitoefent om samen met je cliënt/patiënt de beste zorgresultaten te realiseren, en daarvoor jouw expertise op een onderbouwde en transparante wijze inzet, dan is leiderschap tonen noodzakelijk.

Dat betekent wel dat je handelt op basis van klinisch (of: verpleegkundig) redeneren, verpleegkundige diagnoses vaststelt en in hun onderlinge samenhang beschouwt, de beoogde zorgresultaten formuleert en de daarvoor aangewezen verpleegkundige interventies inzet. Om die vervolgens zelf uit te voeren of te organiseren. Dit alles vereist vakmanschap én leiderschap.

Dit TvZ-dossier laat zien hoe verpleegkundig leiderschap op uiteenlopende wijzen tot uiting komt. Inspirerend, maar niet vrijblijvend. Het is – nogmaals – onderdeel van het verpleegkundig beroep. Lees je dit nummer van TvZ goed door, dan merk je dat verpleegkundig leiderschap ook een belangrijke rol speelt in vele andere bijdragen: het interview, het verhaal over zorginnovatielabs en de onderzoeksartikelen. Ik wens je veel leiderschapsplezier!