Een praktijkvoorbeeld. Mevrouw Smid, 68 jaar, heeft nierinsufficiëntie. De arts stelt hemodialyse voor. Tijdens een consult merkt de dialyseverpleegkundige dat mevrouw twijfelt. Ze is een actieve vrouw. Voor hemodialyse moet ze vaak naar het ziekenhuis. Dat beperkt haar mobiliteit en sociale leven. De verpleegkundige gaat met haar in gesprek. Ze bespreekt niet simpelweg de medische voor- en nadelen.
Ze neemt de tijd om te praten over wat voor mevrouw belangrijk is in haar leven. Van daaruit zoeken ze samen naar alternatieven. Bijvoorbeeld peritoneale dialyse. Dit kan thuis. Dat geeft mevrouw de mogelijkheid haar leven voor te zetten zoals ze gewend was. Dankzij de gedeelde besluitvorming voelt mevrouw zich gehoord en gesteund in haar keuze. Dat geeft gemoedsrust. Ze voelt dat deze behandeling past bij haar waarden en wensen. Ze gaan samen in gesprek met de arts.
Bij échte gedeelde besluitvorming verdiept de hulpverlener zich in de ander en nodigt hem of haar uit te vertellen wat van wezenlijk belang is. De hulpverlener stelt zich gelijkwaardig op en realiseert zich dat ieders expertise telt: professionele kennis naast ervaringskennis.
Ook accepteert de hulpverlener dat een patiënt keuzes maakt die vanuit professioneel perspectief misschien niet optimaal zijn, maar wel beter passen bij het leven en die therapietrouw opleveren.
Wat als de patiënt de keuze wil overlaten aan de hulpverlener? Dat vragen studenten altijd in de les. Dan antwoord ik dat ook in die situaties de hulpverlener een gesprek op gang kan brengen om de patiënt uit te nodigen te vertellen wat van waarde is in het leven. En om van daaruit te zoeken naar passende oplossingen.
Op twee manieren wil ik verpleegkundigen en verzorgenden uitdagen. Op de eerste plaats om patiënten te helpen keuzes te maken die bij hen passen. Daarnaast om moreel verpleegkundig leiderschap te pakken en op grond van hun kennis, morele sensitiviteit en moed een cultuur van gedeelde besluitvorming te creëren.
Daarin inspireer je andere professionals om waarden en wensen van de patiënt altijd centraal te stellen bij het nemen van beslissingen. Wie pakt die handschoen op? Patiënten als mevrouw Smid zullen je dankbaar zijn.
