Het (demissionair) kabinet doet een beroep op de zelf- en samenredzaamheid van mensen, om de zorgvraag te verminderen. Bewindslieden roepen op tot actie met het mantra ‘zelf als het kan, samen als het kan, digitaal als het kan’. Hoewel dit een nobel streven is, roept het herinneringen op aan de Participatiewet van 2015. Die was initieel bedoeld voor empowerment en gelijke kansen op de arbeidsmarkt, maar werd al snel ervaren als een dwangbuis van verplichtingen.
Een star systeem van ‘moeten’ in plaats van werkelijk ‘kunnen’ en ‘willen’. Verpleegkundigen en verzorgenden spelen wat mij betreft een cruciale rol bij het voorkomen van dit scenario. Dat past ook bij belangrijke waarden van het vak, zoals het respecteren van behoeften van cliënten en hun specifieke context.
Bij de vraag ‘wat kun je zelf doen?’, overwegen zij bijvoorbeeld zorgvuldig het individuele energieniveau van cliënten. Zij begrijpen dat zelfs eenvoudige taken zoals wassen en aankleden voor sommige mensen enorme inspanningen vergen, waardoor weinig energie overblijft voor andere betekenisvolle activiteiten gedurende de dag. Dáár stemmen verpleegkundigen en verzorgenden de professionele zorg op af.
‘Ken de wensen, behoeften en context van de cliënt’
Bij de vraag ‘wat kunnen anderen voor je doen?’ hebben zij oog voor de emotionele impact van afhankelijkheid op relaties tussen mensen en de invloed op iemands gevoel van eigenwaarde. Bovendien begrijpen zij dat sommige mensen, bijvoorbeeld met psychiatrische problematiek, mogelijk geen ondersteunend netwerk hebben of niet in staat zijn er een te onderhouden.
Het is dankzij deze mensgerichte en contextuele benadering dat verpleegkundigen en verzorgenden eraan kunnen bijdragen dat ‘zelf als het kan’ en ‘samen als het kan’ geen dwingend moeten worden, vergelijkbaar met de ervaringen met de Participatiewet. Daarom doe ik een oproep aan hen om bij te dragen aan toegankelijke zorg mét oog voor specifieke wensen, behoeften en context van huidige cliënten. Dat is van onschatbare waarde om te balanceren tussen nu en de toekomst.
