Informeren is het doel van de brochure en nadrukkelijk níét meningen beïnvloeden, vermeldt de inleiding. Om de informatie zorgvuldig te delen borduurde Bolt voort op haar promotieonderzoek uit 2017. Zo sprak ze met 12 patiënten die op dat moment bezig waren met stoppen met eten drinken, vertelt ze aan Medisch Contact.  ‘Een opvallende bevinding was dat de patiënt zijn naasten soms pas heel laat informeert over zijn plannen, terwijl deze op een gegeven moment de regie krijgen als de patiënt gedurende het proces wilsonbekwaam wordt. Artsen zouden patiënten meer kunnen stimuleren om die naaste vroegtijdig erbij te betrekken.’

Verloop niet te voorspellen

De brochure is in drie delen ingedeeld. Eerst worden antwoorden gegeven op algemene vragen over bewust stoppen met eten en drinken. Zo wordt benadrukt dat niet te voorspellen is hoe het zal gaan. Wel zijn er een aantal gemeenschappelijke kenmerken. Zoals: na een paar dagen moe en slaperig worden, een droge mond krijgen, veel dorst krijgen en mogelijke verwardheid en onrust.

Naasten laten wennen aan idee

Wie stopt met eten en drinken overlijdt meestal na een tot twee weken. Maar het kan ook korter of langer duren. ‘Uw naasten willen graag begrijpen waarom u kiest voor de dood. Neem de tijd om ze dit uit te leggen. Geef ze tijd om eraan te wennen’, adviseert de brochure aan patiënten.

Overleggen met de arts

In het tweede deel van de brochure krijgen patiënten uitleg over de voorbereiding. Natuurlijk is het verstandig om op tijd met de arts te spreken over het plan om te stoppen met eten en drinken, als ook met de naasten. ‘Als u gestopt bent met eten en drinken, kunt u in de war raken. U kunt zelfs vergeten dat u bewust gestopt bent en weer om drinken vragen. Bespreek nu alvast met uw naasten wat zij dan moeten doen. Bespreek het ook met uw arts’, is het advies.

Mondzorg

Ook goed voor de mond (laten) zorgen is belangrijk. Verschillende spullen zijn daarvoor nuttig, zoals een zachte tandenborstel, mondsponsjes, zout water, ijsklontjes of ijsschaafsel. De mond verfrissen met een spray water uit een kleine plantenspuit helpt vaak tegen een droge mond.

Overlijden

In ‘Wie gestopt is met eten en drinken’ is, zoals overal in de brochure, de kern van de adviezen: overleggen met elkaar wanneer dit nog mogelijk is. Bijvoorbeeld over hoe de naaste de patiënt het beste kan ondersteunen. Ook staat in dit deel uitleg over wat te doen bij een delier. Daarnaast krijgen patiënten en naasten informatie over palliatieve sedatie. Tot slot wordt aangegeven wanneer het overlijden nabij is. ‘Als u:

• niet meer plast
• steeds suffer wordt en meer slaapt
• een onregelmatige ademhaling heeft, soms met veel
• geluid (reutelen)
• een koude en bleke huid krijgt’

De brochure Bewust stoppen met eten en drinken is gratis te downloaden op nvve.nl.